ه گزارش روابط عمومی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری(پمفات)، پنجمین نشست از سلسله نشستهای آسیبشناسی، بررسی مسائل و ارائه راهکارهای پیشنهادی در موضوع نخبگان و مسئله هویت؛ کارگروه پزشکی به همت پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی و همکاری بنیاد ملی نخبگان در دو پنل برگزار شد.
حمید نمازی در ابتدای این نشست بصیرتهای تاریخی درباره تشکلهای پزشکی ارائه کرد و گفت: حرفه پزشکی در کشاکش بین بازار و بروکراسی است. ما ارتباط درون حرفه ای و برون حرفه ای داریم و در این روابط نسبت حرفه با صنف و نسبت حرفه با اشتغال و نیز نسبت حرفه با تفنن مهم است.
او تأمل تاریخی روی دارالفنون داشت و افزود: مجلس اول مشروطه که تشکیل میشود بیش از صد صنف در مجلس وکیل داشتند اما خبری از پزشکان در این لیست نیست. درست است که آنها وکیل بودند اما نه به عنوان پزشک بنابراین پزشکی به عنوان یک صنف شناخته نمیشود. در سال ۱۳۱۲ محمد علی طوطیا که اپوزیسیون پزشکی ایران بوده و همیشه انتقاد داشته است مجله ای دارد که در آن حوادث ناگفته و پنهان بیان میشود. او دارالفنون را نقد میکند و میگوید محلی باید به اسم تشریع خانه و طبیب قانون عدلیه داشته باشیم. از سوی دیگر برای اولین بار ما شکایت عدهای از اطبای تبریز را داریم که از مدیریت یک غیر متخصص در بیمارستان آنجا گله دارند.
او افزود: در آن دوره بیان میشود که ما باید فاکولته در پزشکی داشته باشیم. بعد ما مدرسه طب ایران را داریم. در آنجا بیان میشود که ما با مسئلهای مواجهیم و آن این است که در روسیه چرا پزشکی رشد کرد؟ چون اطبا از طبقه کارگر بودند اما اینجا اطبا از طبقه مرفه هستند. در همین دوره رضا شاه بیان میکند که اگر صحیه بخواهد این طور برخورد کند و بودجه صحیه را صرف مردم نکند دستور میدهم در همه جا تشکیلات صحیه قشون برای مردم کار میکنند و بودجه این بخش را قطع میکنم. بعدا همین بیمارستان امام خمینی به تهدید رضاشاه ساخته میشود و ما به تدریج به سمت خدمت اجباری اطبا میرویم.
دکتر نمازی بیان کرد: در ۱۳۱۳ دانشکده پزشکی ساخته میشود و ساختمانش توسط معمار حافظیه تاسیس میشود. اولین تز دانشگاهی نیز قبل از افتتاح دانشکده پزشکی با موضوع آب ارائه میشود. در ادامه تشکلهای دیگری توسط افرادی مانند کشاورز راه اندازی میشود. او عموی بهمن کشاورز فقید است و گرایشهای چپ پیدا میکند و بعد به دلیل تهدید شاه فرار میکند و از ایران میرود. او در تشکل خود به بیمارانی رسیدگی میکند که مشکل دارند و رایگان بیماران را ویزیت میکنند.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: در ۱۳۲۲ انگلیسیها به وسط میآیند و میگویند چرا شما تشکل پزشکی ندارید و انجمن فرهنگی ایران و انگلیس متولی یک تشکل میشود. بعد ۱۳۲۶ خود پزشکان انجمن پزشکی بهارستان را میسازند. در دهه ۳۰ نیز انجمن پوست، انجمن بیماریهای واگیر و … درست میشود. در دهه ۴۰ انجمن پزشکان ایرانی تصمیم میگیرند در خارج از کشور نماینده داشته باشند. دکتر فرزین درباره مطب پزشکان کشور مطلبی مینویسد و میگوید باید نظامی درست شود که تقسیم کاری بین پزشکان داشته باشد.
به گفته دکتر نمازی، نظام پزشکی در ۱۳۴۷ انتخاباتش انجام میشود و علاوه بر پزشکان معمولی پزشکان ارتش و قشون هم باید نماینده داشته باشند. از همان ابتدا برخی از اصناف مثل داروسازها اعتراض میکنند. پس از آن هم اعتراض درباره انتخابات صورت میگیرد. به هر حال اولین اساسنامه نظام پزشکی بر اساس بررسی ۲۰ اساسانامه پزشکی در جهان تدوین میشود. بسیار جالب است که دادستان نظام پزشکی پروفسور شمس است و فکر میکردند باید نظارت روی این باشد.
او افزود: در این نظام نامه آمده سه اصل مهم وجود دارد نخست اینکه باید دفتر مشاروه حقوقی پزشکی باید درست شود. دوم موزه ای برای پزشکی تاسیس شود و از سوی دیگر باید با پزشکان خارج از کشور ارتباط داشته باشیم.
دکتر نمازی بیان کرد: داروسازان در ۱۳۴۱ مجلهای به نام داروپزشکی میزنند برای اینکه بتوانند وارد این نظام پزشکی شوند. آیین نامه نظام پزشکی پیش از انقلاب در ۶۳ بازنویسی میشود و باز در همین آیین نامه هم سایه نظامیها را میبینید. در سال ۶۵ نیز لایحهای به دولت فرستاده میشود و اختیاراتی نظام پزشکی محدود میشود و بعد در اعتراض به محدود شدن این استقلال اعتصاب بسیار بزرگی صورت میگیرد.
او ادامه داد: از ۱۳۷۰ در واکنش به فوق تخصصی شدن روز افزون پزشکی در ایران انجمن پزشکان عمومی تشکیل میشود. تزاحم حرفه ای با سیاست گذار درونی با وزارت بهداری جدی میشود. همچنین تزاحم با سیاست گذاری بیرونی مانند قوه قضاییه نیز زیاد میشود. از سوی دیگر بین تخصصهای پزشکی نیز تزاحمهای حرفهای صورت میگیرد. در نهایت نیز به تدریج بخش خصوصی عملا تحت بخش دولتی قرار میگیرد.
دکتر نمازی با اشاره به اینکه بروکراسی سنگینی بالای سر سیستم پزشکی ایران وجود دارد چون نمیتوان روی این بازار نظارت داشت عنوان کرد: مسایل مهمی نیز در درون حرفه پزشکی موجب مهاجرت آنها میشود از جمله مسئله عقب افتادن از تورم است. بدین معنی که نسبت دستمزد پزشکان به تورم بسیار کمتر است. از آن طرف ویزیت پزشکی یک امر استراتژیک است و در ایران ویزیت پزشکی بسیار پایین است و بعد این مطرح میشود که مگر درآمد مردم چه قدر است و اینگونه مردم در برابر پزشکان قرار میگیرند.
به نقل از http://iscs.ac.ir/content/16142