ولفگانگ ویلاند (۱۹۳۳ – ۲۰۱۵ ) فیلسوف و پزشک آلمانی بود. او را یکی از مهم ترین فیلسوفان نسل خود می دانند.
در گوتینگن و هایدلبرگ به تحصیل فلسفه پرداخت و رسالۀ خود را در سال ۱۹۵۵ در بیست و دو سالگی زیر نظر هانس گئورگ گادامر به پایان برد. از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۰ در رشته پزشکی تحصیل کرد. ویلاند در بیست و هفت سالگی در سمت استاد فلسفه در دانشگاه هامبورگ مشغول به کار شد و سپس در دانشگاههای ماربورگ (۱۹۶۴-۱۹۶۸)، گوتینگن (۱۹۶۸-۱۹۷۹) و فرایبورگ (۱۹۷۹-۱۹۸۳) به کار ادامه داد. او هم مانند کنت شافنر (Kenneth F. Schaffner) فیلسوف-پزشک آمریکایی، ابتدا به تحصیل فلسفه و سپس پزشکی پرداخت.
ویلاند که از مکتب گادامر آمده بود – تحت تأثیر نگرش شکاکانه کارل لویت – فیزیک ارسطویی را موضوع پایان نامه خود قرار داد. تحقیقات او که ترکیبی از رویکردهای پدیدارشناختی و زبانی-تحلیلی است، به یکی از پژوهش های کلاسیک‌های در ارسطوپژوهی تبدیل شده است. او در نقد فلسفه علم کلاسیک هم ایده های بدیع و نوورانه ای دارد که حاصل تأملات فلسفی اش در پزشکی است. به باور ویلاند بعد فلسفی «گفتگو» را می توان بیانگر اهمیتی دانست که افلاطون برای اشکال دانش غیر گزاره ای مانند مهارت ها و تمایلات انسانی قائل است. [۲] بصیرت های در باب تمایز علوم نظری و علوم عملی بی شک حاصل تاملات او در پزشکی است.
ویلاند علاوه بر تعدادی مقاله و رساله، سه اثر فلسفی عمده را منتشر کرد، که هر سه به کتاب‌های کلاسیک پژوهشی تبدیل شدند و در سراسر جهان خوانده شد: یکی در سن ۲۹ سالگی درباره فیزیک ارسطویی، یکی در سن ۴۹ سالگی افلاطون و اشکال دانش ، که در آن او تفسیر خودش را از افلاطون ارائه کرد، شاید بهترین تفسیر تا کنون، و سپس، در سن ۶۸ سالگی، آخرین اثر مهم او: قضاوت و احساس – نظریه قضاوت کانت .
قضاوت یکی دیگر از موضوعات مورد علاقه ویلاند بود. او به واسطه آنکه هم پزشک و هم فیلسوف بصیرتهای بسیار مهمی در باب تشخیص پزشکی دارد، این موضوع را در نوشته‌های متعددی مانند «عمل و قضاوت » یا «تشخیص: ملاحظاتی درباره نظریه پزشکی در حوزه عمل پزشکی» مورد تردید قرار داده است. او بر خلاف گادامر که عنصر قضاوت در پزشکی را با مفهوم فرونسیس ارسطویی صورتبندی می کرد، بر مبنای قوه جکم در فلسفۀ کانت به سراغ قضاوت پزشکی می رود. ترجمه کتاب های او در این زمینه میتواند افق های جدیدی در پژوهش های استدلال بالینی و تفکر پزشکی بگشاید.
آثار او غالبا به زبان آلمانی هستند که ترجمۀ آنها به زبان انگلیسی قطعاً نقش او به عنوان یک فیلسوف پزشکی مهم و تأثیرگذار تثبیت خواهد کرد.
آثار منتشر شدۀ او به زبان انگلیسی دو مقاله و یک فصل از یک کتاب است:
The Philosophy of Science: Its Possibilities and Limits
W Wieland – Angewandte Chemie International Edition in …, ۱۹۸۱ – Wiley Online Library
The character and mission of the practical sciences, as exemplified by medicine
W Wieland – Poiesis & Praxis, 2002 – Springer
The concept of the art of medicine
W Wieland – Science, technology, and the art of medicine: European …, ۱۹۹۳ – Springer
به گفته یکی از دانشجویانش او میانه خوبی برای وسایل ارتباط جمعی و رسانه ها نداشت از همین رو تنها یک عکس از او در فضای مجازی موجود است. ولفگانگ ویلند در مارس ۲۰۱۵ در سن ۸۱ سالگی درگذشت.
پی نوشت
وقتی به دعوت دپارتمان سایکوسوماتیک دانشگاه فرایبورگ به عنوان پژوهشگر مهمان در آن شهر اقامت داشتم، فرصت دیداری با گونتر فیگال دست داد. وی یکی از شهیرترین فیلسوفان قاره ای آلمان و از پیروان گادامر و هایدگر است. هدف من گفتگو دربارۀ رازوارگی سلامت گادامر بود. با آنکه وی چندان علاقه ای به این موضوع نداشت، اما نام ولفگانگ ویلاند را برای اولین بار از وی شنیدم از این رو همواره سپاسگزارش خواهم بود. او گفت: «ویلاند هم پزشک بود و هم دانشجوی گادامر. کارهای او را دنبال کن.»